Το κρυμένο μυστικό ,του Αγ.Ιωαν.του Θεολόγου, στο Μαντούδι!

Από την αρχαιότητα ως το σημερινό Μαντούδι, ο ναός στέκει ως γέφυρα που ενώνει μύθο, ιστορία και πίστη σε ένα ενιαίο τοπίο μνήμης και ζωής.

Φωτο:1920- Αριστερά ο ναός ,δεξιά το Αρχαϊκό Ιερό.

Τόπος ιερός ο Δήμος μας , με ιστορία και θρύλους ,αφήνει ως σήμερα το αποτύπωμα ενός ακμαίου πολιτισμού που σημάδεψε την ιστορία και τα ελληνικά γράμματα .

Το "Ιερό Βουνό", που εκτείνεται η οχυρωματική Αρχαία Κήρινθος διάσπαρτο από αρχαιότητες κρατά ακόμη ζωντανές τις μνήμες εκείνων των καιρών με τα τοπωνύμια "Κάνθος","Παράμονος" ,να κρατούν αναλλοίωτη την ιστορία , ενώ ο ιερός βράχος στο "Πελέκι" που εκτείνεται η Κηρινθιακή Ακρόπολη, εξακολουθεί να αποκαλύπτει τα μυστικά του, μέσα από τις μικρές αρχαιολογικές ανασκαφές..

Στην κοιλάδα του Κηρέα είναι χτισμένο το Μαντούδι, με τον μνημειώδη λόφο «Κιόσι» να δεσπόζει στο κέντρο του.

 Από την αρχαιότητα ο λόφος αυτός υπήρξε τόπος ιερός και Ταφικό Μνημείο από την προ γεωμετρική περίοδο,σημάδι πως η γη αυτή ήταν πάντοτε δεμένη με την ιερότητα της περιοχής 

Ταφικά ευρήματα της Γεωμετρικής περιόδου (11ος–7ος π.Χ.αιώνας) έχουν έρθει στο φως πρόσφατα, ενώ αρχαϊκοί κίονες που σώζονται έως σήμερα αποκαλύπτουν την ιστορία του τόπου μας από τα ομηρικά χρόνια!

Στο άκρο του Ιερού λόφου, όπου η ιστορία συναντά την πίστη, υψώνεται σήμερα ο Ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. 

Χτίστηκε το 1840 από τον Υδραίο Νικόλαο Βουδούρη,  ιδιοκτήτη του κτήματος Μαντουδίου από το 1830, ως τάμα για τη γέννηση του γιου του, Βασιλείου. Η λαξευμένη πέτρα και τα  αγκωνάρια προήλθαν από την Ακρόπολη της αρχαίας Κηρίνθου στο «Πελέκι». Στη θέση αυτή δεν γνωρίζουμε τι υπήρχε πριν ,όμως έως σήμερα στο ναό,σώζεται μια βυζαντινή εικόνα που έχει κάλυμμα επιχρυσωμένο με αναγραφή 1813. 

Για τη διακόσμηση του ναού, ο Ν. Βουδούρης είχε φέρει πολυελαίους από τη Γαλλία , εικόνες, ιερά σκεύη, τον κεντητό Επιτάφιο και δύο λάβαρα από την Οδησσό της Ρωσίας, που σώζονται έως σήμερα στο Πνευματικό κέντρο. 

Οι εσωτερικές κολόνες είναι πέτρινες και το πάτωμα ήταν στρωμένο με μεγάλες λίθινες πλάκες 80χ80, που επικαλύφτηκαν  το 1949 όταν πραγματοποιήθηκε επίστρωση με πλακάκια ασπρόμαυρα που σώζονται  άφθαρτα έως σήμερα, ενώ την ίδια χρονιά  έφεραν  πολλά τάματα εικόνων, που αγιογραφήθηκαν στο Άγιο Όρος.

Κατά την ανοικοδόμηση του ναού, το 1840, στη θεμελίωση ήρθαν στο φως κυκλώπειες γιγάντιες πέτρες, ογκόλιθοι, τις οποίες οι εργάτες με τα μέσα της εποχής ήταν αδύνατον να μετακινήσουν και πάνω σε αυτές χτίστηκε ο ναός.  

Η παρουσία τους τροφοδότησε πολλές υποθέσεις για το τι μπορεί να κρύβεται βαθύτερα αφού όλος  ο λόφος ήταν αρχαϊκό Νεκροταφείο.

Η προφορική παράδοση, που πέρασε από ιερέα σε ιερέα, μιλούσε για έναν σπουδαίο άνδρα θαμμένο κάτω από την εκκλησία.... Ο ιερέας του Μαντουδίου, π.Αρίστος (1902–1979), διηγούνταν ,συνεχίζοντας το θρύλο ,ότι στα θεμέλια υπήρχε μεγαλοπρεπής τάφος ενός  αρχαίου άνδρα και μάλιστα έλεγε ότι  ήταν... γιος  του ΠΑΡΑΜΟΝΑ. 

Για χρόνια η μαρτυρία αυτή ακουγόταν σαν θρύλος και σχεδό είχε ξεχαστεί ,ώσπου μια ενεπίγραφη λίθινη πλάκα του 380 π.χ. που βρέθηκε στην αρχαία Κήρινθο πριν από 15 χρόνια αποκάλυψε το όνομα ΠΑΝΑΡΜΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΜΟΝΟΥ, επιβεβαιώνοντας τις πιθανότητες, με ισχυρές πλέον ενδείξεις ,ότι πιθανόν ,κάτω από τη σημερινή εκκλησία μπορεί να αναπαύεται πράγματι ο γιος του ΠΑΡΑΜΟΝΟΥ o ΠΑΝΑΡΜΟΣΤΟΣ σε μεγαλοπρεπή τάφο .

 Έτσι εξηγείται και το τοπωνύμιο «ΠΑΡΑΜΟΝΟΣ» που παραμένει ζωντανό έως σήμερα στο Ιερό Βουνό. Ο ΠΑΡΑΜΟΝΟΣ έζησε τέλος 5ου αρχές 4ουπ.χ.αιώνα και ήταν επιφανής αφού πέραν του τοπωνυμίου στο Ιερό Βουνό, σώζεται σήμερα λίθινη βάση αγάλματος που στη βάση του γράφει "ΕΠΙ  ΠΑΡΑΜΟΝΟΥ ΕΠΙΦΗΜΙΑΡΧΟΥ". Η ογκώδης λίθινη βάση άνω των 500 κιλών ,για χρόνια όταν έξω από την εκκλησάκι της Αγίας Τριάδος στη πλατεία μας, ενώ σήμερα έχει μεταφερθεί στο Δημαρχείο Μαντουδίου

Η ιστορία της οικογένειας Βουδούρη, όπως και σχεδόν όλων των τσιφλικάδων της εποχής (Αβέρωφ,Τομπάζη κ.ά.), συνδέεται με τα μεγάλα τάματα και την ανέγερση ναών μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας το 1830. 

Μάλιστα ίδιας τεχνοτροπίας είναι όλες οι εκκλησίες που χτίστηκαν την εποχή εκείνη (Στροφιλιάς από Τομπάζη, Σκυλόγιαννης από Αβέρωφ ,Μαντουδίου από Βουδούρη)

Ο γιος του Ν. Βουδούρη, Βασίλειος, συνεχίζοντας την παράδοση του πατέρα του, έχτισε το 1870 το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδος στην πλατεία Μαντουδίου, πάνω σε αρχαϊκό βωμό, ως τάμα παράκλησης ,για τη γέννηση ενός παιδιού με τη σύζυγό του, Έφη Μελά, η οποία δεν μπορούσε να αποκτήσει παιδιά. 

Δυστυχώς όμως το εκκλησάκι αυτό, ιστορικό αποτύπωμα στην καρδιά της πόλης, αντί να διαφυλαχθεί ως πολιτιστική κληρονομιά, αλλοιώθηκε εκτρωματικά το 2021 

 Σήμερα...

Κάθε χρόνο, στις 26 Σεπτεμβρίου, οι καμπάνες ηχούν πανηγυρικά και πλήθος πιστών συρρέει για να τιμήσει τον πολιούχο. Η λιτανεία της εικόνας και η γιορτή του ναού δεν αποτελούν απλώς μια θρησκευτική εκδήλωση, αλλά μια ζωντανή συνέχεια της ιστορίας του τόπου μας..

Από την αρχαιότητα μέχρι το Μαντούδι του σήμερα, ο ναός στέκει ως γέφυρα που ενώνει τον μύθο, την ιστορία και την πίστη, σε μια ενιαία μνήμη που κρύβει στα θεμέλια του ένα μεγάλο μυστικό ,της σπουδαίας ιστορίας της περιοχής μας!

Είναι το ζωντανό αποτύπωμα μιας πορείας αιώνων, που αξίζει να μείνει αλώβητο και να παραδοθεί στις επόμενες γενιές ,για να γνωρίζουν!    

                                                     
Σήμερα κάθε ήχος της καμπάνας, πάνω στον λόφο «Κιόσι», κουβαλά τη φωνή των προγόνων μας, φωνή που καλεί να θυμόμαστε, να σεβόμαστε και να συνεχίζουμε!

Ο Ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στέκει ως αιώνιος φρουρός, σύμβολο πίστης και κληρονομιάς, πάνω στα θεμέλια μιας ιστορίας ,που δεν σταματά ποτέ να αποκαλύπτεται...

Γιατί εδώ, στην καρδιά του Δήμου μας, η ιστορία δεν είναι παρελθόν , είναι παρόν που ζει και αποκαλύπτει συνεχώς την ιστορία  του!

#

Η απουσία συστηματικής αρχαιολογικής έρευνας τις προηγούμενες δεκαετίες στέρησε από την περιοχή μας την προβολή που της άξιζε, εμποδίζοντας την ανάδειξη του πλούσιου ιστορικού της υπόβαθρου και της σημαντικής συμβολής της στα ελληνικά γράμματα. 

Μόλις το 1938, έγινε η  ταύτιση της θέσης της αρχαίας Κηρίνθου  στό Πελέκι και το Ιερό Βουνό, γεγονός που εξηγεί την έλλειψη προηγούμενου επιστημονικού ενδιαφέροντος... Το Αρχαϊκό Νεκροταφείο στο λόφο ¨Κιόσι¨ισοπεδώθηκε το 1960 για την ανέγερση του Γυμνασίου ,χωρίς να διασωθεί τίποτα άλλο ,εκτός ενός μαρμάρινου κίονα..

Τη 10ετία του ΄90 η ομάδα της τοπικής εφημερίδας "Παρέμβαση" έβαλε το πρώτο λιθαράκι ανάδειξης της ιστορίας του τόπου μας που αρχίζει από την εποχή του χαλκού ,με μπροστάρη τον Δημήτρη Αποστόλου "Ελύμνιο"

Τα τελευταία δύο χρόνια, πραγματοποιούνται ,έστω και δειλά, ανασκαφικές εργασίες από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Εύβοιας. Μέσα από αυτή την προσπάθεια αναδύεται ξανά η μεγάλη ιστορία του τόπου μας και φωτίζεται η ουσιαστική συμβολή του στον ελληνικό πολιτισμό και στα γράμματα.

Α.Λ.

1920-Πάνω ,το Αρχαϊκό Ιερό και κάτω η βυζαντινή εκκλησία του Αγ.Δημητρίου.

Ενεπίγραφη λίθινη πλάκα 380π.χ. Αρχ. Κηρίνθου,που βρέθηκε στο "Πελέκι" και φυλάσσεται  στο Δημαρχείο Μαντουδίου.

 Αριστερά ο ογκόλιθος-Βάση αγάλματος με την επιγραφή-(ΕΠΙ ΠΑΡΑΜΟΝΟΥ ΕΠΙΦΗΜΙΑΡΧΟΥ)

Δεξιά  το κυπαρίσσι φυτεμένο το 1840, ένα μνημειώδες δέντρο πολιτιστικής κληρονομιάς φυτεμένο με την ανέγερση της εκκλησίας! Δυστυχώς κόπηκε πριν 10 χρόνια αν και το δέντρο αυτό, ζει έως 2.500 χρόνια! Η φωτογραφία το 1966

Η πλάκα των δωρητών του Ωρολογίου το 1966

  

Τα δύο Λάβαρα του 1840 από την Οδησσό της Ρωσίας στο πνευματικό κέντρο του Ναού.

Ο πολιούχος Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος 1840

 

Βυζαντινή εικόνα της Παναγίας του 8ου μ.χ. με επικάλυψη αργύρου και χρυσού το Έτος 1813

Το τέμπλο 

Εικόνα τάμα Μαντουδιανών  του 1907, για τα παιδιά τους, που έφυγαν στην Αμερική μετανάστες!

1880

1949

Η Εκκλησία αρχές 1900

Ο ναός σήμερα, με τη προσθήκη του πρόναου και ενός ακόμη καμπαναριού.