Νέλλη Ψαρρού: Data Centers αντί για δέντρα στο “ψαχνό” του Δήμου

Πριν 3 μήνες η Δημοτική Αρχή Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας, μαζί με την παράταξη του κ.
Κατσιαμάκα, ενέκριναν την παραλαβή του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) που έφερε ως δώρο
στον δήμο μας το Διάζωμα του κ. Σταύρου Μπένου. Ο Δήμαρχος υποδέχτηκε το ΕΠΣ επευφημώντας το
και μιλώντας για την ανάπτυξη που θα φέρει στον τόπο μας.
Ούτε ο Δήμαρχος κ. Τσαπουρνιώτης ούτε ο μελετητής κ. Τσακίρης αναφέρθηκαν στο Γενικό
Πολεοδομικό Σχέδιο, που εκπονούνταν επί 10 χρόνια και με διάφορες διαδικασίες (που ελέγχονται για τη
νομιμότητά τους) το οδήγησαν σε αδράνεια. Ούτε αναφέρθηκαν στο τι προβλέπει το ΕΠΣ για την
ενδοχώρα. Την ενδοχώρα που ο μελετητής αποκάλεσε “το ψαχνό” και αρκέστηκε να πει πως εκεί θα
μπορεί να αναπτυχθεί η κτηνοτροφία και η γεωργία. Παρέλειψε όμως να πει τις άλλες δραστηριότητες
που έγραφε το κείμενο που παρέλαβαν πανηγυρικά. Αυτές είναι: “Παραθεριστική (β’) κατοικία, Κέντρα
έρευνας / Θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων, Αποθήκες, Εγκαταστάσεις εφοδιαστικής, Κέντρα
Δεδομένων(Data Centres), και τεχνολογικής υποστήριξης επιχειρήσεων και λοιπές συνοδευτικές
δραστηριότητες, Επαγγελματικά Εργαστήρια, Βιοτεχνικές και Βιομηχανικές εγκαταστάσεις χαμηλής και
μέσης όχλησης και Αγροτικές εκμεταλλεύσεις - εγκαταστάσεις και δραστηριότητες”.

Τι είναι τα Data Centers;

Τα Data Centers είναι κέντρα δεδομένων που υποστηρίζουν κυρίως την ανάπτυξη της Τεχνητής
Νοημοσύνης, και δεν έχουν καμία σχέση με τις δραστηριότητες της περιοχής ή με την ανάπτυξη θέσεων
εργασίας (μετά την κατασκευή τους δεν απαιτούν παρά ελάχιστο προσωπικό). Αυτά τα Data Centers
αποτελούν τόσο μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή που, ήδη στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες, όπου
αναπτύσσονται εδώ και μία 15ετία, έχουν αρχίσει και ακυρώνονται ύστερα από τις μεγάλες πιέσεις των
τοπικών κοινωνιών. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην χρήση ενέργειας και νερού.
Συγκεκριμένα:
Τα Data Centers (ή Κέντρα Δεδομένων) φιλοξενούν μεγάλο αριθμό υπολογιστικών συστημάτων,
διακομιστών (servers), αποθηκευτικών συσκευών και δικτυακού εξοπλισμού, με σκοπό την αποθήκευση,
επεξεργασία και διαχείριση τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων. Πρόκειται για μεγάλους χώρους (σαν
αποθήκες) που κατασκευάζονται είτε υπογείως (για λόγους θερμοκρασίας) είτε πάνω στο έδαφος, σε
επιλεγμένη τοποθεσία (π.χ. περιοχή με σταθερό ηλεκτρικό δίκτυο, χαμηλό κίνδυνο σεισμών ή
πλημμυρών), με καθορισμένες ανάγκες σε ισχύ, αποθήκευση, ταχύτητα δικτύου και ψύξη. Απορίας άξιο
είναι το πως ορίστηκε ο Δήμος μας ως δεκτικός τέτοιων υποδομών δεδομένου ότι συχνά υποφέρει από
πλημμύρες, ότι προσφάτως έγινε μεγάλος σεισμός, και ότι το ρεύμα στον Δήμο μας πέφτει ανά πάσα ώρα
και στιγμή, χωρίς καμία προειδοποίηση.
Σε ότι αφορά την κατανάλωση ενέργειας, τα Data Centers είναι από τους μεγαλύτερους «καταναλωτές
ενέργειας» παγκοσμίως. Απαιτούν τεράστια και σταθερή παροχή ρεύματος και διαθέτουν διπλή
ηλεκτρική υποδομή ώστε να μην υπάρξει ποτέ διακοπή. Ανάλογα με τη μορφή που θα επιλεγεί, το κτήριο
για ένα μέσου μεγέθους Data Center καταλαμβάνει 2-3 στρέμματα και καταναλώνει ίση ως πενταπλάσια
ενέργεια με μία πόλη των 15.000-20.000 κατοίκων το χρόνο.
Σε τοπικό επίπεδο τα Data Centers εκπέμπουν τεράστια θερμότητα. Αυτό συμβαίνει επειδή τα κέντρα
αυτά αναπτύσσουν μεγάλες θερμοκρασίες και τα συστήματα ψύξης τους αποβάλλουν τη θερμότητα αυτή
στο εξωτερικό περιβάλλον για να διατηρήσουν το εσωτερικό του κτηρίου σε χαμηλή και, κυρίως,
σταθερή θερμοκρασία.
Το σύστημα ψύξης, εκτός από ενέργεια, καταναλώνει τεράστιες ποσότητες νερού. Ενδεικτικά, ένα
μέσου μεγέθους κέντρο, της κλίμακας που αναφέραμε παραπάνω, έχει ετήσια κατανάλωση νερού 65.000-
305.000 κυβικά μέτρα, όση είναι η μέση κατανάλωση 300-6.000 ανθρώπων (ανάλογα με το είδος της
εγκατάστασης)! Το 80% του νερού που χρησιμοποιείται σε αυτή τη διαδικασία χάνεται μέσω εξάτμισης,
απαιτώντας συνεχή αναπλήρωση με πόσιμο νερό. Η συνεχής ζήτηση φρέσκου νερού για την ψύξη αυτών
των συστημάτων σημαίνει ότι τα data centers μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα επίπεδα νερού στον
υδροφόρο ορίζοντα, επηρεάζοντας τόσο τα φυσικά οικοσυστήματα και την βιοποικιλότητα όσο και τη
διαθεσιμότητα νερού για τους ανθρώπους και τις παραγωγικές τους δραστηριότητες (γεωργία,
κτηνοτροφία, μελισσοκομία).
Στον Δήμο Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας, μελετήθηκε άραγε αν ο Δήμος μας μπορεί να δεχθεί Data
Centers; Μιλάμε για έναν δήμο όπου ήδη βρέχει λιγότερο (ειδικά μετά τη φωτιά του 2021), και όπου το
καλοκαίρι του 2023 δόθηκαν οδηγίες στα χωριά να μην ποτίζουν οι ντόπιοι τα περιβόλια τους το
καλοκαίρι.

Πέρα όμως από το ενεργειακό και το ζήτημα του νερού, αυτές οι εγκαταστάσεις σχεδιάζονται για την
ενδοχώρα του Δήμου, που είτε είναι καμένη είτε διατηρεί το παρθένο δάσος της. Στην περίπτωση των
καμένων εκτάσεων, εκεί προέχει η αναδάσωση. Με ποια λογική ένα Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο που
αιτιολογήθηκε στη βάση του εκτάκτου γεγονότος της μεγάλης πυρκαγιάς προτείνει να φυτρώσουν Data
Centers και άλλες εγκαταστάσεις αντί για δέντρα; Με ποια λογική τα προτείνει, αντίστοιχα, για το δάσος
που μας απέμεινε, όπου αντί να προβλέπει να διαφυλαχθεί σαν κόρη οφθαλμού, προτείνει εγκαταστάσεις
τέτοιες, με κοπή δέντρων, συνοδευτικούς δρόμους κλπ;
Στην ενδοχώρα επιτρέπεται η ανάπτυξη ΑΠΕ κάθε μορφής. Μάλιστα, ο μελετητής είπε πως, «αφού αυτές
θα μπουν, καλύτερα να τις οριοθετήσουμε ακριβώς που θα τοποθετηθούν για να μην μας έρθουν όπου να'
ναι»! Όμως, οι μελετητές φάνηκε να αγνοούν πως το δημόσιο αίσθημα στον Δήμο μας είναι κάθετα
αντίθετο στην τοποθέτηση ΑΠΕ, και ειδικά ανεμογεννητριών. Αυτό τεκμηριώνεται και πανευβοϊκά, μιας
και η Εύβοια έχει ήδη κορεστεί όσον αφορά την ανάπτυξη ΑΠΕ. Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί μεγάλη
αντίφαση η πρόταση για ανάπτυξη Data Centers, που είναι ακραία ενεργοβόρες εγκαταστάσεις, από τη
μία, και από την άλλη ΑΠΕ με τον σκοπό να συμβάλουν στην μείωση των ρύπων του θερμοκηπίου.
Θα κλείσω αυτή την ενότητα αναφέροντας μόνο το εξής. Ο μελετητής κ. Τσακίρης κατά την παρουσία
του σε σύσκεψη, παρουσία Δημοτικών Συμβούλων και Δημάρχου, αναφέρθηκε στην ενδοχώρα (δηλαδή
όλον τον Δήμο εκτός από την παράκτια ζώνη) ως “το ψαχνό”! Ο χαρακτηρισμός του τόπου μας ως
“ψαχνό” μας έκανε αλγεινή εντύπωση. Πρόκειται για μια ιδιαιτέρως προσβλητική περιγραφή, μια λέξη
που χρησιμοποιούμε όταν συζητάμε για κάτι που “θα φάμε” ή στο οποίο “θα βουτήξουμε”, μεταφορικά
και κυριολεκτικά. Αυτός ο χαρακτηρισμός ίσως είναι το πιο ενδεικτικό στοιχείο των κινήτρων αυτής της
δωρεάς.