Μια αδελφοποίηση ,που δεν έγινε ποτέ!!!

ΜΑΝΤΟΒΑ (Mantoua) Ιταλίας

Μαντούδι Ευβοίας - Ελλάς

 Με αφορμή την πρόσφατη αδελφοποίηση της πόλης του Μαντουδίου με την Αγκαστίνα της Κύπρου ήρθε στη μνήμη μας, μια προτεινόμενη αδελφοποίηση που δεν έγινε ποτέ ...

Η πρόταση είχε γίνει το 1993 από τον αείμνηστο Αγιαννιώτη δάσκαλο, ιστορικό, ερευνητή ,λαογράφο,συγγραφέα,ποιητή και μεγάλο στοχαστή Γιώργο Παπαστάμο,

στην ομάδα έκδοσης της τοπικής εφημερίδας ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ (1989-1993) της οποίας ήταν μέλος και κοσμούσε με τα άρθρα του, τις σελίδες της εφημερίδας. 

Η πρόταση του Γιώργου Παπαστάμου ήταν η κοινότητα να προχωρήσει στην αδελφοποίηση της πόλης του Μαντουδίου με την πόλη Μάντοβα(Mantua) της Ιταλίας διότι η ονομασία Μαντούδι δόθηκε από τους  Λομβαρδούς κατά τον 13o αιώνα μ.Χ. ,ενώ πρωτύτερα αναφερόταν ως Cerìnthus Κήρινθος . 

Η πόλη της Μάντοβας (Mantoua) ήταν ένας υγρότοπος περιβεβλημένος στις τρεις πλευρές του από έλη, κάτι που θύμιζε στους Λομβαρδούς κατακτητές της Εύβοιας  τον 13ο μχ αιώνα τον δικό τους τόπο και έδωσαν το όνομα αυτό στην περιοχή μας.

 Η πρόταση είχε παρουσιασθεί στην κοινότητα και τον τότε Κοινοτάρχη Δημήτρη Λιαρή που είχε συμφωνήσει το καλοκαίρι του ' 94 να πραγματοποιηθεί αφού από τη ομάδα της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ  θα είχε προετοιμαστεί όλο το πλαίσιο της αδελφοποίησης  .

Δυστυχώς όμως η αλλαγή της κοινοτικής αρχής δεν επέτρεψε να πραγματοποιηθεί αυτή η αδελφοποίηση...

Σήμερα παρουσιάζουμε την πρόταση ως μια ευκαιρία αξιοποίησης της ιστορίας και πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας, μετά την Αγκαστίνα της Κύπρου να πραγματοποιηθεί και η πολιτιστική διασύνδεση με την  Μάντοβα της  Ιταλίας ,με στόχο κοινές δράσεις σε αναπτυξιακό ,εκπαιδευτικό και τουριστικό επίπεδο αφού η αδελφοποίηση πόλεων είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για την προώθηση του πολιτισμού, της ιστορίας και της συνεργασίας μεταξύ κοινοτήτων με κοινά χαρακτηριστικά και σίγουρα μακροπρόθεσμα με πολλαπλά οφέλη για όλο τον Δήμο μας!

Ας μη χαθεί κι αυτή η ευκαιρία!!!

Απόσπασμα χάρτη του Ολλανδού χαρτογράφου Joan Blaeu - 1665.Η ευρύτερη περιοχή Μαντουδίου (Κηρέας.Νηλέας) αναφέρεται ως Mantougo. Μέχρι τότε αναφερόταν ως Cerìnthus Κήρινθος

Η λέξη Μαντούδι  είναι λατινογενής και σύνθετη εκ των θεμάτων mant(manto)=διατηρώ και ud(-α-udum)=υγρώδης,δηλούσα δε τόπο... humus manduda... εξελίχτηκε στο κύριο όνομα "Mantuda" που δηλώνει υγρώδη τόπο, τόπο που κρατάει μονίμως υγρασία ή νερό.Μαντούδα ήταν το όνομα όλης της περιοχής εντός της οποίας υπήρχαν τα Μαντούδια (οικισμοί) και στη συνέχεια το ένα Μαντούδι στη σημερινή θέση.

 (Δ. Μπαρσάκης)

 

 Η διατηρούμενη βάση του μεσαιωνικού πύργου στο "Ιερό Βουνό", βορείως του λιμένος Κυμάσι  Μαντουδίου ,στο τοπονύμιο "Πυργάκι" (mantougo) πάνω από την παναγία του Βάλτου! Σε ορισμένες πηγές αναφέρεται ότι το 1/3 από το τιμάριο του Μαντουδίου ανήκε στον Φραντζέσκο Κρίσπο

 

Ο Γερμανός καθηγητής Koder λέει πως το "casal del Manducho" (Κωμόπολη του Μαντούκο ) ανήκε στην όψιμη Βυζαντινή περίοδο δηλαδή την Φραγκοκρατία. Στα μέσα του 13ου μ.χ.αιώνα ο marino Sanudo αναφέρει το Μαντούδι σαν Κωμόπολη ...Οι τούρκοι το 1474 δηλώνουν και αυτοί Κωμόπολη του Μαντουδίου

(Κ.Βέττας) 

Μάντοβα ,λομβαρδικά: Mantua

Η πόλη της Μάντοβας ήταν ουσιαστικά ένα νησί, περιβεβλημένο στις τρεις πλευρές του από έλη. Η θέση της στα σύνορα μεταξύ των κρατών του Μιλάνου και της Βενετίας της εξασφάλιζε την ανεξαρτησία. Μέσα από τη σύναψη γαμήλιων δεσμών και μιας συνετής πολιτικής στήριξης διαφόρων ηγεμόνων της Ιταλίας και της Βόρειας Ευρώπης, ο Λουντοβίκο Γκονζάγκα, δεύτερος μαρκήσιος της Μάντοβας και οι διάδοχοί του πέτυχαν να προσδώσουν στη Μάντοβα ένα γόητρο πολύ μεγαλύτερο απ' αυτό που αντιστοιχούσε στο μέγεθός της. Ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας της οφειλόταν στην εικόνα πλούτου και δύναμης που προβαλλόταν στην αυλή της Μάντοβας και που τη μεταμόρφωναν από μια άσημη και ανθυγιεινή πόλη σε ένα από τα πιο σημαντικά πολιτισμικά κέντρα της Αναγέννησης.

Η πόλη Μάντοβα στη Λομβαρδία

Σημαντική πόλη κατά την Αναγέννηση, η Μάντοβα στη Λομβαρδία παραμένει ένα σπουδαίο πολιτιστικό κέντρο που αναδεικνύει τη ντόπια γαστρονομική σκηνή.

Χτισμένη σε τρία νησάκια στον ποταμό Mincio κοντά στη Βερόνα, η γραφική Μάντοβα είναι γεμάτη λιθόστρωτα σοκάκια, επιβλητικά παλάτια και φιλόξενες τρατορίες.

Η αρχιτεκτονική της λάμψη οφείλεται στην οικογένεια Gonzaga που κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας της κατάφερε να τη μετατρέψει από βαλτότοπο σε πολιτιστικό κέντρο.

Οι ντόπιοι προτιμούν την ποδηλασία από την οδήγηση, ενώ οι σεφ στα εστιατόρια δίνουν έμφαση στο σπιτικό φαγητό. Επιπλέον η πόλη πρωτοστατεί στον τομέα της τέχνης με πολλές εκδηλώσεις όπως το Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου.

Η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα στην πλατεία Manegna, αργά το βράδυ. Ο πλακόστρωτος δρόμος στο πλήρες μεγαλείο του.

Για να γνωρίσετε το ένδοξο παρελθόν της Μάντοβα θα πρέπει να επισκεφθείτε το Palazzo Ducale με τα 500 δωμάτια, ένα κτίριο που κυριαρχεί στην κεντρική πλατεία, την Piazza Sordello, αλλά και το Palazzo Te, που οικοδομήθηκε με εντολή του Federico II Gonzaga ως ερωτικό καταφύγιο για τον ίδιο και την ερωμένη του.

Στενό δίπλα στην πλατεία Sordello. Στο βάθος ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Πέτρου.

To Δουκικό Ανάκτορο της Μάντοβα από ψηλά. Το συγκρότημα περιλαμβάνει 500 δωμάτια και έχει έκταση 34 στρεμμάτων. Το 1998 ανακαλύφθηκε ένα κρυφό ως τότε δωμάτιο, από τους μελετητές του ανακτόρου, το οποίο θεωρείται, ότι χρησιμοποιείτο στα τέλη του 16ου αι. για εκτελέσεις μουσικών έργων του Μοντεβέρντι.

Αξίζει επίσης να δείτε το μπαρόκ Teatro Scientifico, όπου ο Mozart ερμήνευσε έργα όταν ήταν 14 ετών.

Αίθουσα του Teatro Scientifico.

Θα πρέπει να μείνετε μια βραδιά στο εκπληκτικό Casa Museo Palazzo Valenti Gonzaga του 17ου αιώνα. Εκεί, κάποιες από τις αίθουσες του πρώτου ορόφου έχουν μετατραπεί σε υπερπολυτελείς σουίτες.

Δωμάτιο στο εκπληκτικό Casa Museo Palazzo Valenti Gonzaga.

Ακριβώς απέναντι θα ανακαλύψετε το Palazzo Castiglioni, με θέα στην Piazza Sordello και το παλάτι του δούκα.

Δωμάτιο στο Palazzo Castiglioni.

Μια καλή εναλλακτική λύση για τη διαμονή σας αποτελεί και το μοντέρνο Casa Poli, με το εξαιρετικό πρωινό.

O χώρος που μπορείτε να κάτσετε και να απολαύσετε ιταλικές γεύσεις στο Casa Poli.

Πολλά από τα εστιατόρια της Μάντοβα έχουν γυναίκες σεφ στο τιμόνι, αλλά καμιά δεν κατανοεί καλύτερα την παραδοσιακή τοπική κουζίνα από την Alessandra Martini της ατμοσφαιρικής τρατορίας Il Cigno Trattoria dei Martini.

Για εξαιρετικά κοκτέιλ συστήνουμε ανεπιφύλακτα το Bar Caravatti. Εδώ θα απολαύσετε το βερμούτ που φτιάχνουν οι ίδιοι με βάση μια συνταγή του χρονολογείται από το 1865.

Το ιστορικό Caffè, ανοιχτό από το 1865, σήμερα και κατάστημα κρασιών, διατηρεί την κλεπτυσμένη ατμόσφαιρα του παρελθόντος, με τον αρχαίο ξυλόγλυπτο πίσω πάγκο και τα παλιά γυάλινα ράφια. Vintage γεύσεις και σύγχρονες γραμμές αναμειγνύονται σε ένα σημείο που αποτελεί σημείο αναφοράς, όχι μόνο για τη Μάντοβα αλλά και για τους τουρίστες.

Πηγή κειμένου: Food & Travel

 

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Η Μάντοβα (ιταλικά: Mantova, λατινικά και λομβαρδικά: Mantua) είναι πόλη και δήμος της Λομβαρδίας στην Ιταλία και πρωτεύουσα της επαρχίας της Μάντοβας. Η πόλη υπολογίζεται, ότι το Σεπτέμβριο του 2013 είχε 47.927 κατοίκους^[4]. Η πόλη περιβάλλεται από τρεις τεχνητές λίμνες, οι οποίες δημιουργήθηκαν κατά τον 12ο αιώνα, που αποκαλούνται Λάγκο Σουπεριόρε, Λάγκο ντι Μέτζο και Λάγκο Ινφεριόρε (δηλαδή επάνω, μέση και κάτω λίμνη) και τροφοδοτούνται από το ποταμό Μίτσιο, ένα παραπόταμο του Πάδου, που πηγάζει από τη λίμνη Γκάρντα. Μια τέταρτη λίμνη, η λίμνη Μπατζόλο, αποξηράνθηκε τον 18ο αιώνα.

Ιστορικά στοιχεία (Βικιπαίδεια)

Αρχαιότητα

Γύρω από την πόλη έχουν βρεθεί ίχνη κατοίκησης από τη νεολιθική εποχή (5η χιλιετία π.Χ.). Αυτοί οι οικισμοί υπήρχαν μέχρι την κατάκτηση της περιοχής από τους Ρωμαίους το 3ο αιώνα π.Χ. Η Μάντοβα είναι ένας νησιώτικος οικισμός ο οποίος ιδρύθηκε (2000 π.Χ.) στις όχθες του ποταμού Μίγχιου ο οποίος ρέει από την Λίμνη Γκάρντα μέχρι την Αδριατική Θάλασσα. Τον 6ο αιώνα π.Χ. ζούσαν στην Μάντοβα Ετρούσκοι, σύμφωνα με την παράδοση τους ιδρυτής της πόλης ήταν ο Όκνος.^[5][6] Το όνομα της πόλης προέρχεται πιθανότατα από τον θεό των Ετρούσκων Μάντο. Την εποχή που ξέσπασαν οι Καρχηδονιακοί Πόλεμοι την Μάντοβα κατείχε η Γαλατική φυλή των Κενομανών, το όνομα της χρεώθηκε στην Μαντώ κόρη του μάντη Τειρεσία. Στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία ο Οκταβιανός Αύγουστος εγκατέστησε στην πόλη βετεράνους στρατιώτες. Ο πιο διάσημος Ρωμαίος πολίτης από την Μάντοβα ήταν ο ποιητής Βιργίλιος που γεννήθηκε σε ένα χωριό της περιοχής το οποίο είναι σήμερα γνωστό ως "Βιργίλιο" (70 π.Χ.).^[7][8]

Φραγκική κατάκτηση

Όταν ο Οδόακρος κατέλαβε την Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (476) την Μάντοβα και την υπόλοιπη βόρεια Ιταλία κατέλαβαν οι Οστρογότθοι. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία την ανακατέλαβε τον 6ο αιώνα μ.Χ. αλλά αμέσως μετά την κατέκτησαν οι Λομβαρδοί. Ο Καρλομάγνος κατέκτησε την βόρεια Ιταλία από τους Λομβαρδούς και η Μάντοβα ενσωματώθηκε στην Φραγκία. Με την Συνθήκη του Βερντέν και την Συνθήκη του Προυμ η Μάντοβα εισήλθε στην Δυτική Φραγκία (843) και κατόπιν στο Βασίλειο της Ιταλίας (855). Ο Όθων Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας επιτέθηκε στην Ιταλία (862) και η Μάντοβα έγινε υποτελής στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Τον 11ο αιώνα κατέλαβε την Μάντοβα ο πανίσχυρος πρίγκιπας Βονιφάτιος Γ΄ της Τοσκάνης, η δυναστεία του κυβέρνησε την πόλη μέχρι την Ματθίλδη της Κανόσα (πέθανε το 1115). Η Ματθίλδη διέταξε την κατασκευή της "Ροτόντας του Αγίου Λαυρεντίου" (1082), υπάρχει και σήμερα και ανακαινίστηκε (2013). Με τον θάνατο της Ματθίλδης η Μάντοβα έγινε τον 12ο και τον 13ο αιώνα ελεύθερη κοινότητα. Ο Αλμπέρτο Πιτεντίνο διέταξε (1198) την αλλαγή της ροής του ποταμού Μίγχιου με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν γύρω από την πόλη οι γνωστές μέχρι και σήμερα "τέσσερεις λίμνες".

Ο Οίκος των Γκοντζάγκα

Το 1273, εκμεταλλευόμενος τη διαμάχη Γουέλφων και Γιβελλίνων, ο Πιναμόντε Μπονατσόλσι κατέλαβε την εξουσία και ίδρυσε το Δουκάτο της Μάντοβα (1273), ο ίδιος ορίστηκε "Καπετάνιος του λαού". Η Οικογένεια Μπονακόλσι κυβέρνησε την Μάντοβα δύο γενεές μεταφέροντας στην πόλη μεγαλύτερη ευημερία και καλλιτεχνική δραστηριότητα. Την εποχή που κυβερνούσε ο τελευταίος Ποντεστά Ρινάλντο Μπονακόλσι ο αξιωματούχος Λουδοβίκος Α΄ της Μάντουα και η οικογένεια του εξεγέρθηκαν με πραξικόπημα εναντίον του (16 Αυγούστου 1328). Ο Λουδοβίκος Γκοντζάγκα ανακυρήχτηκε νέος κληρονομικός κυβερνήτης της Μάντοβας (1318), ο Οίκος των Γκοντζάγκα οικοδόμησε στην Μάντοβα νέα τείχη με πέντε πύλες ανακαινίζοντας σημαντικά την πόλη τον 14ο αιώνα. Ο απόγονος του Λουδοβίκος Γ΄ της Μάντουα απέκλεισε όλους τους συγγενείς του από την διαδοχή και ισχυροποίησε την κεντρική εξουσία. Την περίοδο της Αναγέννησης οι Γκοντζάγκα κυβέρνησαν δεσποτικά την πόλη αναπτύσσοντας σε σημαντικό βαθμό τα γράμματα και τις τέχνες.^[9] Ο Ιωάννης Φραγκίσκος της Μάντουα έφερε στην Μάντοβα τον Ουμανιστή τον Βιτορίνο ντα Φέλτρε (1423) που ίδρυσε διάσημη Ουμανιστική σχολή. Ο Φραγκίσκος Β΄ της Μάντουα παντρεύτηκε την Ισαβέλλα των Έστε κόρη του Έρκολε Α΄ των Έστε Ποντεστά της Φερράρας. Όταν η Ισαβέλλα μετακινήθηκε από την Φερράρα στην Μάντοβα η Ισαβέλλα δημιούργησε το πρώτο "Στουντιόλο" στο Καστέλλο ντι Σαν Τζιόρτζιο με διάσημους ζωγράφους όπως ο Αντρέα Μαντένια, Περουτζίνο και ο Λορέντσο Κόστα. Με την μετακίνηση του "Στουντιόλο" στο Κόρτε Βέτσια προσέλαβε άλλους δύο διάσημους ζωγράφους από το Κορρέτζο να ενωθούν με τους προηγούμενους. Την εποχή εκείνη ήταν ασυνήθιστο για μια γυναίκα να έχει το δικό της "Στουντιόλο", η φήμη της ήταν τόσο μεγάλη ώστε ο Νικκολό ντα Κορρέτζο την αποκάλεσε "πριμαντόνα ντελ Μόντο".

Με το ποσό των 120.000 χρυσών φλορινίων ο Ιωάννης Φραγκίσκος της Μάντουα διορίστηκε Μαρκήσιος της Μάντοβας από τον αυτοκράτορσα Σιγισμόνδο (1433), η ανεψιά του αυτοκράτορα Βαρβάρα του Βρανδεμβούργου, μαρκησία της Μάντουα παντρεύτηκε τον γιο του Λουδοβίκο. Ο Πάπας Πίος Β΄ ανακοίνωσε στο "Συμβούλιο της Μάντοβας" (1459) Σταυροφορία απέναντι στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Υπό την ηγεσία των διαδόχων του Λουδοβίκου ο διάσημος ζωγράφος της Αναγέννησης Αντρέα Μαντένια εργάστηκε στην Μάντοβα και δημιούργησε τα σημαντικότερα έργα του. Ο πρώτος δούκας της Μάντοβας ήταν ο Φρειδερίκος Β΄ Γκοντζάγκα που πήρε τον τίτλο από τον αυτοκράτορα Κάρολο Κουίντο (1530). Ο Φρειδερίκος ανέθεσε στον Τζούλιο Ρομάνο να οικοδομήσει το διάσημο Παλάτσο ντελ Τε στην περιφέρεια της πόλης. Στα τέλη του 16ου αιώνα ο Βιντσέντσο Α΄ Γκοντζάγκα κάλεσε από την Κρεμόνα τον Κλαούντιο Μοντεβέρντι διάσημο βιολιστή και τραγουδιστή, αργότερα έγινε μουσικός διευθυντής και παντρεύτηκε την γνωστή τραγουδίστρια Κλόντια Καττάνεο (1599). Η αρσενική γραμμή του Οίκου των Γκοντζάγκα έληξε όταν πέθανε ο τελευταίος αδύναμος αρρήν εκπρόσωπος Βιντσέντσο Β΄ Γκοντζάγκα (1627). Ο διάδοχος του ήταν ο μακρινός του ξάδελφος Κάρολος Α΄ της Μάντουα από πλάγιο κλάδο της ίδιας οικογένειας, ήταν επιπλέον και διεκδικητής του Βυζαντινού θρόνου από τους Οθωμανούς χάρη στην γιαγιά του από τους Παλαιολόγους του Μομφερράτου. Το αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσει ο "Πόλεμος της διαδοχής της Μάντοβας" (1630), ο αυτοκρατορικός στρατός με 36.000 μισθοφόρους λεηλάτησαν την Μάντοβα και εξόντωσαν τον πληθυσμό της πόλης μεταφέροντας την πανούκλα. Ο ανίκανος δισέγγονος του Καρόλου Φερδινάνδος Κάρολος της Μάντουα συμμάχησε όταν ξέσπασε ο Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής συμμάχησε με την Γαλλία, μετά από δύο ήττες των Γάλλων δραπέτευσε στην Βενετία. Με τον θάνατο του (1708) ο Οίκος των Γκοντζάγκα έχασε οριστικά την Μάντοβα, την κέρδισε ο Οίκος των Αψβούργων και εισήλθε στην Αυστριακή αυτοκρατορία. Με τους Αυστριακούς η πόλη είχε μεγάλη ανάπτυξη στον πολιτισμό, τα γράμματα και τις τέχνες, οικοδομήθηκαν και αμέτρητα καλλιτεχνικά κτίρια.

Η κατάκτηση του Ναπολέοντα

Λίγο πριν της Ευρωπαικές εκστρατείες του Ναπολέων Α΄ το Δουκάτο της Μάντοβας εισήλθε στο Δουκάτο του Μιλάνου (1786 - 1791). Όταν ξέσπασε ο Πόλεμος του Α΄ Συνασπισμού η Μάντοβα πολιορκήθηκε από τα Γαλλικά στρατεύματα του Ναπολέων Βοναπάρτη (4 Ιουλίου 1796), οι Αυστριακοί την απέκρουσαν επιτυχώς και οι Γάλλοι υποχώρησαν (1 Αυγούστου 1796). Ο Αυστριακός στρατός ηττήθηκε ωστόσο αμέσως μετά στην "μάχη του Καστιλιόνε" (5 Αυγούστου 1796) και εγκατέλειψε την περιοχή.^[10] Οι Γάλλοι ξεκίνησαν την πολιορκία της Μάντοβας (27 Αυγούστου 1796), συνεχίστηκε μέχρι την παράδοση της πόλης (2 Φεβρουαρίου 1797).^[11] Όταν ξέσπασε ο Πόλεμος του Β΄ Συνασπισμού οι Αυστριακοί την ανακατέλαβαν με πολιορκία (8 Απριλίου 1799 - 28 Ιουλίου 1799).^[12] H Μάντοβα πέρασε αργότερα ξανά στα χέρια του Ναπολέοντα και εισήλθε στο Γαλλικό βασίλειο της Ιταλίας. Στην πόλη εκτελέστηκε (1810) ο διάσημος Αυστριακός επαναστάτης εναντίον των Γάλλων στο Τυρόλο Αντρέας Χόφερ. Το 1866 έγινε τμήμα της ενοποιημένης Ιταλίας.

Πολιτιστικά στοιχεία

Πιάτσα Σορντέλλο (Piazza Sordello), 14ος αιώνας

Η Μάντοβα είναι γνωστή για τους αρχιτεκτονικούς θησαυρούς της, τα κομψά παλάτια και τη μεσαιωνική και αναγεννησιακή πόλη, η οποία επεκτάθηκε γύρω από την προϋπάρχουσα. Επίσης, για το σημαντικό της ρόλο στην ιστορία του λυρικού θεάτρου το δουκικό παλάτι της Μάντοβας είναι ένας από τους κύριους χώρους, που διαδραματίζεται η υπόθεση της δημοφιλούς όπερας Rigoletto του Τζουζέπε Βέρντι, ο πρωταγωνιστής της οποίας είναι ο γελωτοποιός του Δούκα.^[13] Η Μάντοβα μαζί με την κοντινή Σαμπιονέτα αποτελούν Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 2008, ως παραδείγματα των ιδεών που υπήρχαν για το σχεδιασμό της ιδανικής αναγεννησιακής πόλης^[14].