ΤΣΟΥΧΤΡΕΣ ΣΤΟΝ Β. ΕΥΒΟΪΚΟ ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ (Αξίζει να διαβαστεί!)

 Ήρθαν για να μείνουν 

Του Αντώνη Σκούρα

-------

Τα τελευταία χρόνια, όλο και πιο συχνά, παρατηρείται το φαινόμενο της παρουσίας μεδουσών στον Βόρειο Ευβοϊκό. Ένα φαινόμενο που φέρνει ανησυχία στους λουόμενους, στους επαγγελματίες του τουρισμού και στους αλιείς.

-------

Οι περισσότεροι από εμάς το δεχόμαστε στωικά, είτε ως οργή Θεού είτε ως κάτι παροδικό. Και το αντιμετωπίζουμε με έναν αποτελεσματικό συνδυασμό από ευχές και μπινελίκια.

Γιατί;

Η κυρία αιτία της παρουσίας των μεδουσών είναι η αύξηση της θερμοκρασίας των θαλάσσιων νερών, η οποία στον Βόρειο Ευβοϊκό γίνεται εντονότερη λόγω της περιορισμένης κυκλοφορίας των υδάτινων ρευμάτων.

Μαζι με την υπεραλίευση και την παρουσία ιχθυοκαλλιεργιών το φαινόμενο θα είναι όλο και πιο συχνό, όλο και πιο έντονο.

---------------------

Όσοι οπαδοί του Τραμπ είστε αρνητές της κλιματικής αλλαγής, μη διαβάσετε αυτό το άρθρο. Ο ιρασιοναλισμός είναι οχτρός μου και δεν συνομιλώ μαζί του.

Το φαινόμενο είναι ανθρωπογενές.

---------------------

Το πολυεθνικό πρόγραμμα για την παρακολούθηση, διαχείριση και αντιμετώπιση των μεδουσών Med jellyrisk, προ δεκαετίας είχε καταλήξει σε κάποια συμπεράσματα.

Πρόκειται για ένα πρόγραμμα στο οποίο συμμετέχουν χώρες απ’ όλη τη Μεσόγειο, την Ισπανία, Ιταλία, Τυνησία, Μάλτα κ.λπ, αλλά η χώρα μας τα αποφεύγει κάτι τέτοια γιατί -ως γνωστόν- του Έλληνος ο τράχηλος τις τσούχτρες δε φοβάται και όλα αυτά τα θεωρεί πεταμένα λεφτά και "αδερφίστικα".

Τι προτείνει λοιπόν το MED JELLYRISK;

1. Οικολογικά φράγματα,

2. Μοντέλα πρόγνωσης

3. Εκστρατείες ενημέρωσης πολιτών και τουριστικών επιχειρήσεων.

---------------------

Η αύξηση θερμοκρασίας των Νερών

Σύμφωνα με μελέτη της ομάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών η μέση επιφανειακή θερμοκρασία των ελληνικών θαλασσών αυξήθηκε κατά 1,5 ⁰ C ( και σε ορισμένες περιοχές ως και 2⁰), από το 1990 ως το 2020.

Δυστυχώς για τον Βόρειο Ευβοϊκό δεν έχουμε στοιχεία ( ή εγώ δε βρήκα). Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η υψηλότερη θερμοκρασία ενισχύει την αναπαραγωγή των μεδουσών. Τελεία και παύλα. Κάθε άλλη εξήγηση είναι ατεκμηρίωτη.

---------------------

Υπεραλίευση

Επίσης η υπεραλίευση είναι ένας κρίσιμος επιταχυντής σε ένα οικοσύστημα που λειτουργεί υπό πίεση, όπως ο θερμαινόμενος Βόρειος Ευβοϊκός κόλπος, γιατί αφαιρεί τους θηρευτές των μεδουσών (όσον αφορά τα μεγάλα ψάρια) και ανταγωνιστές στην τροφή τους (όσον αφορά τη σαρδέλα και το γαύρο).

Να σημειωθεί ότι η χώρα μας, κατά παρέκκλιση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, επιτρέπει την αλίευση από μηχανότρατες σε λιγότερο από τρία ναυτικά μίλια από τις Ευβοϊκές ακτές.

---------------------

Ιχθυοκαλλιέργειες

Τέλος, η παρουσία ιχθυοκαλλιεργειών μπορεί να επηρεάσει την εξάπλωση των μεδουσών όχι άμεσα, αλλά μέσω πολλαπλών οικολογικών και χημικών αντιδράσεων στο θαλάσσιο περιβάλλον. Όπως η αύξηση θρεπτικών συστατικών (ευτροφισμός) από τα υπολείμματα τροφής και τα περιττώματα των ψαριών που εμπλουτίζουν το νερό με άζωτο και φώσφορο.

Αυτό ευνοεί την ανάπτυξη φυτοπλαγκτού, που με τη σειρά του τρέφει το ζωοπλαγκτόν — την κύρια τροφή των μεδουσών.

Σε περιοχές με πυκνές ιχθυοκαλλιέργειες, τα μεγάλα πελαγικά ψάρια απομακρύνονται ή αλιεύονται περισσότερο με αποτέλεσμα τη μείωση φυσικής θήρευσης σε μέδουσες.

Συνεπώς η αδειοδότηση και εγκατάσταση νέων μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας, δημιουργεί το πλαίσιο για την μόνιμη παρουσία μεδουσών.

---------------------

Προτάσεις διαχείρισης για τη Λίμνη και τις Ροβιές

---------------------

Τι μπορεί να κάνει ο Δήμος μας;

Πολλά. Κατ’ αρχάς να μη κάθεται και να παρακολουθεί άπραγος, σαν να μην τον αφορά το θέμα.

Από εκεί και πέρα:

• Μπορεί να πρωτοστατήσει στη δημιουργία ενός σχεδίου παρακολούθησης παρουσίας μεδουσών με σταθμούς καταγραφής (σε συνεργασία με επιστημονικούς φορείς πχ. ΕΛΚΕΘΕ).

• Τοποθέτηση διχτυών αποτροπής σε πολυσύχναστες παραλίες (πιλοτικά σε Λίμνη και Ροβιές).

• Σημεία πρώτων βοηθειών με ειδικά κιτ και ενημερωτικές πινακίδες.

• Συνεργασία με τοπικούς αλιείς για συλλογή μεδουσών (πιλοτική εφαρμογή).

Για την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας:

• Χρηματοδότηση προγραμμάτων συλλογής/επεξεργασίας μεδουσών (π.χ. για παραγωγή κολλαγόνου ή φαρμακευτική χρήση). Δημιουργία πιλοτικής βιοτεχνίας με τη συμμετοχή ινστιτούτων. (Γίνεται στην Ιταλία και την Κίνα, δεν λεμέ αρλούμπες)

• Κατάργηση της παρέκκλισης αλιείας με μηχανότρατες εντός 3 ν.μ. και δημιουργία ζωνών απαγόρευσης αλιείας με μηχανότρατες, με προοπτική την ολική έξοδο τους από τον κόλπο .

Για επαγγελματικούς και τουριστικούς φορείς:

• Συμμετοχή σε καταγραφή παρουσίας μεδουσών (μέσω citizen science).

• Στήριξη δράσεων ενημέρωσης και αξιοποίησης μεδουσών (για καλλυντικά και κολλαγόνο).

• Συνεργασία σε τοπικά δίκτυα για ενίσχυση της οικοτουριστικής εικόνας της περιοχής.

Με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης προσπάθησα να υπολογίσω ποιο είναι το κόστος αυτών των προτάσεων.

Οικονομικός Σχεδιασμός – Πιλοτική Παρέμβαση (Λίμνη & Ροβιές)

Δράση και εκτιμώμενο κόστος

• Τοποθέτηση προστατευτικών διχτυών (2 παραλίες) 10.000 – 14.000€

• Κιτ πρώτων βοηθειών & πινακίδες 500 – 1.000€

• Ενημερωτικό υλικό για λουόμενους 500 – 1.000€

• Πιλοτική συλλογή μεδουσών για επεξεργασία 3.000 – 5.000€

• Εκπαίδευση επαγγελματιών (ξενοδόχοι, ναυαγοσώστες) 1.000 – 1.500€

• Συνολικό κόστος πιλοτικής εφαρμογής 15.000 – 22.000€

---------------------

Αυτό το οικονομικό πλάνο μπορεί να καλυφθεί είτε με ίδιους πόρους του Δήμου ή της Περιφέρειας, είτε μέσα από προγράμματα του ΠΑΑ (Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης) ή ΕΣΠΑ/Πράσινο Ταμείο, με τη συμμετοχή επαγγελματιών του τουρισμού και της αλιείας.

---------------------

Συμπερασματικά.

Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να καταλάβουμε ότι το φαινόμενο δεν είναι πρόσκαιρο. Ο χρόνος είναι εναντίον μας. Η περιοχή κινδυνεύει να χάσει κάθε συγκριτικό πλεονέκτημα και κάθε προσπάθεια που έχει γίνει να αποβεί μάταιη.

Η επιτυχής διαχείριση του φαινομένου των μεδουσών απαιτεί συνδυασμό πρόληψης, τεχνικών λύσεων, επιστημονικής τεκμηρίωσης και τοπικής κινητοποίησης.

Ο Δήμος μπορεί να πιέσει τη Περιφέρεια και οι επαγγελματικές ενώσεις της περιοχής μπορούν να συνθέσουν ένα μοντέλο δράσης που όχι μόνο θα μειώσει την όχληση από τις μέδουσες, αλλά θα συμβάλει και στη μακροπρόθεσμη περιβαλλοντική βιωσιμότητα και οικονομική ανθεκτικότητα της Λίμνης και των Ροβιών.

Και τώρα που σας έκαμα τη καρδιά περιβόλι

Άντε και καλές βουτιές